Protokol nedir ve LAN protokolleri nelerdir?

Protokol nedir ve LAN protokolleri nelerdir?
Bir ağdaki bilgisayarlar arasındaki haberleşmeyi yöneten kurallar topluluğuna protokol denir. Bu kurallar, şimdi sıralayacağımız karakteristikleri düzenleyen bir rehber niteliğindedir; access method (giriş metotları), izin verilen fiziksel topolojiler, kablolama çeşitleri ve data transfer hızı.
En bilinen protokoller:
Ethernet:En yaygın kullanılan protokoldür. İlk olarak XEROX firması tarafından geliştirilmiştir ve XEROX firmasının tecilli ismidir. CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access/Collision Detection) olarak adlandırılan bir giriş metodu kullanır. Bu metot, her bir bilgisayarın ağdan herhangi bir şey göndermeden önce kabloyu dinlediği sistemdir. Eğer ağ temizse, bilgisayar gönderir. Eğer kablodan başka bir terminal zaten gönderiyorsa, hat temiz olana kadar bekler ve temiz olunca göndermeyi tekrar dener. Bazen 2 bilgisayar aynı anda göndermek ister ve collision (çarpışma) oluşur. Bu durumda her iki bilgisayarda geri çekilir ve rast gele bir süre bekledikten sonra tekrar göndermeyi dener. Bununla birlikte, bekleme ve tekrar gönderme süresi çok kısa olduğu için ağdaki transmisyon hızını etkilemez. Ethernet protokolü; linear bus, yıldız (star) ve ağaç (tree) topolojilerinde çalıştırılabilir. Veri (data); twisted pair, coax veya fiber optik kablo üzerinden 10Mbps hızında taşınabilir.
Fast Ethernet:Ethernet protokolü veri iletişim hızını artırmak için Fast Ethernet ismiyle 100Mbps destekleyen yeni bir standart geliştirmiştir. Fast Ethernet, farklı ve daha pahalı ağ ekipmanları ve network interface card kullanımını gerektirir. Ayrıca en az twisted pair kategori 5 kablolama veya fiber optik kablolama şarttır.
Gigabit Ethernet:1Gbps Ethernet son zamanlarda yoğun olarak kullanılmaktadır. Gigabit Ethernet, özellikle omurga ve server bağlantılarında kullanılmaktadır. Zamanla workstation bilgisayarlarda da kullanılacaklardır. Hem fiber optik kablolama hem de bakır kablolama üzerinden çalışabilmektedir.
10Gigabit Ethernet:1999 Mart ayından itibaren Ethernet endüstrisi Ethernet hızını 1Gbps hızından 10Gbps hızına artırmak için çalışmaktadır. 10Gbps üzerindeki çalışmalar LAN, MAN (Metropolitan Area Network) ve WAN arasında uçtan uca 2nci katmanda Ethernet ağı oluşturmasına imkan vereceğinden çok önemlidir. Şu anda LAN switchler için 10Gbps destekleyen modüller pazara sunulmuştur.
Local Talk:Local Talk, Apple Computer Inc. tarafından Machintosh bilgisayarlar için geliştirilmiştir. Local Talk tarafından kullanılan metot CSMA/CA (Carrier Sense Multiple Access with Collision Avoidance) olarak adlandırılır. CSMA/CA, CSMA/CD ile benzerdir. Ancak CSMA/CA, bir bilgisayarın veri iletimi yapmadan önce veri iletimi yapma isteğini bildirmesi özelliğine de sahiptir. Local Talk ağında bilgisayarlar, Local Talk adaptörleri ve özel bir twisted pair kablo türü ile bilgisayarların seri portlarından birbirlerine bağlanırlar. Machintosh işletim sistemi, ek bir yazılım ihtiyacı olmadan bilgisayardan bilgisayara peer-to-peer bağlantı kurulmasını sağlar. Ek bir AppleShare server versiyonu ile client/server ağ kurulabilir. Local Talk protokolü; linear bus, yıldız ve ağaç topolojilerinde çalıştırılabilir. Local Talk protokolünün en büyük dezavantajı veri iletişim hızının sadece 230Kbps olmasıdır.
Token Ring:Token Ring protokolü IBM tarafından 1980'lerin ortalarında geliştirilmiştir. Token-passing (iz geçirimi) metodunu kullanır. Token Ring ağında bilgisayarlar, sinyaller ağ içinde bir bilgisayardan diğerine mantıksal bir halka içinde geçecek şekilde bağlanırlar. Tek bir elektronik token (iz), halka çevresinde bir bilgisayardan yanındakine hareket eder. Eğer bir bilgisayar iletecek bir bilgiye sahip değilse, iz diğer bilgisayara aktarılır. Eğer bir bilgisayar veri iletmek veya almak istiyorsa, veriyi ize ekler. İz, daha sonra halka etrafında verinin iletileceği bilgisayara kadar döner. İlgili bilgisayar veriyi alır. Token Ring protokolü, fiber optik kablo veya twisted pair kablo kullanılarak yıldız-kablolamalı halka (star-wired ring) topolojisi üzerinden çalıştırılabilir. 4Mbps veya 16Mbps veri iletişim hızlarında çalışır. Artan Ethernet kullanımı ile birlikte Token Ring kullanımı oldukça azalmıştır.
FDDI:Fiber Distributed Data Interface (FDDI), genellikle uzak mesafelerdeki bir veya daha fazla yerel alan ağını birbirine bağlamak için geliştirilmiş network protokolüdür. Token-passing (iz geçirimi) metodunu kullanır. FDDI, çift halka (dual ring) fiziksel topolojisini kullanır. Veri iletişimi normalde halkalardan birinin üzerinden yapılır. Eğer veri iletişimi yapılan halkada bir kopma olursa sistem bilgiyi saklar ve otomatik olarak ikinci halka üzerinden yeni bir halka oluşturur. FDDI protokolünün en büyük avantajı fiber optik kablo üzerinden 100Mbps çalışmasıdır.
ATM:Asynchronous Transfer Mode (ATM), 155Mbps ve üzerinde veri iletişimi yapılmasını sağlayan protokolüdür. ATM, sabit büyüklükte küçük paketler halinde veri iletişimi yaparak çalışır. Diğer protokoller veri iletişimini değişken paket uzunluklarında yapar. ATM; video, CD kalitesinde ses ve resim gibi pek çok değişik ortamları destekler. ATM, hem fiber optik kablolama hem de twisted pair kablo üzerinden yıldız topolojide çalışır. ATM, genellikle 2 veya daha fazla yerel alan ağını birbirlerine bağlamakta kullanılır. Servis sağlayıcılar tarafından da müşterilerine verdikleri hizmetleri yüksek hızda ve optimum olarak sunmak amacıyla kullanılabilir.